Afmeersystemen voor arken
Zo vast als een huis…
De arken worden zwaarder, het verkeer op de waterwegen neemt toe en de waterstanden wisselen sterker dan vroeger. De tijd dat je een woonark met wat autobandjes en touwen kon vastleggen is voorbij. André Krijger van Homan Mylos, specialist in waterbouw en woonboten, vertelt hoe je je ark het beste kunt afmeren.
Voordat André antwoord geeft, wil hij eerst even kwijt dat standaardsystemen niet bestaan. “Elke situatie is anders. Je moet rekening houden met de waterstanden, met de wind, met zuiging door scheepvaart en natuurlijk met de mogelijkheden op de wal. Voordat wij een ark afmeren, gaan we altijd ter plekke kijken. En als bestaande systemen niet voldoen, bedenken we iets wat we vervolgens zelf maken in onze staalwerkplaats. Voor elke ark, of het casco nu van beton of staal is, is een goed afmeersysteem te verzinnen.” Hieronder licht hij enkele veelgebruikte systemen toe.
Palen en paalbeugels
Het degelijkst en duurzaamst is een systeem met palen in het water en paalbeugels aan de boot. De ark ligt stevig, kan meebewegen met de waterstanden en je hebt geen kabels en afhouders nodig. Twee palen per ark is voldoende. Ze kunnen zowel aan de waterkant als aan de walkant in het water getrild, geheid of gespoten worden, maar bijvoorbeeld ook aan de kopse kanten van de boot. Laat ze echter niet precies op het hart van de ark plaatsen, want dan krijg je een ‘wipeffect’, zoals André dat noemt (zie figuur 1). De paal krijgt een ‘muts’ op zijn kop tegen inwatering en scheurvorming, en langs de zijkant van de paal zitten kunststof glijstroken. De bevestigingen voor de paalbeugels kunnen bij een nieuwbouwark worden meegestort in het beton, maar volgens André is het handiger om ze ter plekke aan de boot te laten bevestigen. Ze kunnen dan beter worden afgestemd op de precieze plaats en dikte van de palen.
Soms heb je een bouwvergunning of ontheffing van de gemeente nodig om palen in het water te mogen slaan. Wat in elk geval noodzakelijk is, is een onderzoek naar kabels en leidingen die onder water liggen, maar dat kan eenvoudig via een melding bij het Kabels en Leidingen Informatie Centrum (KLIC). André: “Wij doen dat meestal zelf, in overleg met de klant. We willen er zeker van zijn dat we geen schade aan nutsvoorzieningen toebrengen.”
Afhouders en ‘triangels’
Een ander veelgebruikt systeem bestaat uit schokabsorberende afhouders en staalkabels. Dit systeem is geschikt voor boten die vanaf ongeveer 1 tot uiterlijk 6 meter van de kant liggen. Zo’n afhouder bestaat uit een binnenpijp en een buitenpijp, en daartussen een veer (zie foto). De staalkabels doen het werk, de afhouders hangen tussen boot en wal en vangen schommelingen en variaties in waterstanden op. Op zich een goed systeem dat nauwelijks onderhoud vergt. De afhouders hoef je niet in te vetten. Thermisch verzinkte staaldraden gaan circa 15 jaar mee, en als je ze invet met schroefasvet (verkrijgbaar bij een scheepswinkel) nog veel langer. Toch heeft André een nieuw systeem bedacht waarbij geen kabels nodig zijn: de triangel, een driehoekig frame dat met kruiskoppelingen aan zowel de boot als de wal wordt bevestigd (zie figuur 2). De kruiskoppelingen zorgen ervoor dat verticale bewegingen opgevangen worden. Per boot zijn twee triangels nodig. Is er geen stevige kademuur, dan kunnen er vier stalen palen in de wal worden geslagen waaraan de triangels worden vastgezet.
Autobanden of frames
Ligt een boot dicht bij de wal, dan volstaan een paar autowielen met band en staalkabels met een veer (zie foto). “Daar is niets mis mee,” zegt André Krijger, “maar mensen die een mooie ark hebben laten bouwen, willen ook een mooi afmeersysteem en geen autobanden. ‘Ik woon niet op een schip’, zeggen ze dan. Bovendien gaan autobanden ook niet eeuwig mee en blijft er altijd veel troep liggen tussen wal en schip omdat er geen doorstroming is.” André bedacht daarom ook voor deze situatie een nieuw systeem waarbij kabels overbodig zijn. Het bestaat uit twee rechthoekige frames (bijvoorbeeld van 70 bij 70 centimeter) van verzinkt staal, die met kruiskoppelingen aan de boot en kade worden bevestigd (zie figuur 3). De frames kunnen bedekt worden met bijvoorbeeld een staalplaat of houten steigerdelen, waardoor je twee ministeigertjes hebt tussen wal en boot. Varieert de waterstand niet al te sterk, dan kun je er ook nog een plantenbak op zetten.
Kosten
Het systeem met palen en paalbeugels is het duurste, zo’n 4000 euro, inclusief montage maar exclusief aan- en afvaren met een werkschip. Je bent het goedkoopst uit (ongeveer 500 euro) met een paar staalkabels, trekveren en autobanden, ervan uitgaande dat er op de wal al palen of andere afmeervoorzieningen zijn. De andere systemen kosten tussen de 1500 en 2500 euro, inclusief montage. Bij nieuw te bouwen arken is het handig om de kosten van de afmeervoorziening (en eventueel een loopbrug en steigers) mee te nemen in de hypotheek.
Boren in beton
Bij veel afmeersystemen zal er in het beton geboord moeten worden. Dat kan niet zomaar. De kans is namelijk groot dat een stuk betonijzer bloot komt te liggen. Er komt vocht bij, het ijzer gaat roesten en dan heb je de gevreesde betonrot. Daarom wordt er gewerkt met chemische ankers voor het bevestigen van een afmeersysteem. In het boorgat wordt een glazen buisje met een chemisch goedje, een soort kunsthars, gestopt. Wanner er een bout of schroefijzer ingedraaid wordt, knapt het buisje en vult de hars het gat naadloos op. Er kan dan geen vocht meer bij.
Vast en zeker
Een betrouwbaar afmeersysteem heeft wat meer voeten in de aarde dan vroeger – en kost ook wat meer – maar dan lig je wel voor jaren zo vast als een huis en hoef je bij een flinke storm niet meer je bed uit om de touwen te controleren. Een beetje deining is prima, maar de zekerheid dat je ark op z’n plek blijft, slaapt wel zo prettig.
Meer informatie: www.homanmylos.nl
Dit artikel is met toestemming overgenomen uit het blad Mijn Ark van december 2005, uitgegeven door Spruyt Arkenbouw te Heerenveen. © Annet Huizing
